Tης Χριστίνας Κάσιας
15 Νοεμβρίου 1983…
Ο πρώην Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς, ανακηρύσσει παράνομα την σύσταση της “Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου”. Το ψευδοκράτος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μαρτυρία τότε ΥΠΕΞ: Όταν μας ανακοίνωσαν την ανακήρυξη του ψευδοκράτους (ΒΙΝΤΕΟ)
Μετά την εισβολή της 20ης Ιουλίου 1974 η Τουρκία παρανόμως ελέγχει το 37% της έκτασης της Κύπρου και φέρνει στην Κύπρο έποικους από την Τουρκία. Για τον έλεγχο δημιουργούνται παράνομες δομές που στη συνέχεια θα αποτελέσουν τις δομές του ψευδοκράτους.
Στις 14 Νοεμβρίου 1983, ο Ραούφ Ντενκτάς, καλεί τη διοίκηση του σε δείπνο. Τα μεσάνυχτα περίπου, ανακοινώνει στους συνδαιτημόνες του την πρόθεση του να προχωρήσει στην ανακήρυξη ανεξάρτητου κράτους.
Όλα αυτά κάτω από άκρα μυστικότητα, με την απόφαση της “νομοθετικής συνέλευσης” που θα λάμβανε χώρα την επόμενη, να είναι μονόδρομος, αφού ήταν σαφές ότι η πρόταση του Ντενκτάς είχε γεννηθεί στην Άγκυρα.
Στις 15 Νοεμβρίου 1983 η ψευδοβουλή “αποφασίζει” και επίσημα σε έκτακτη σύνοδο, ομόφωνα, την ανακήρυξη των κατεχόμενων εδαφών της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος και το ονομάζει “Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου”.
Ο Ραούφ Ντενκτάς δηλώνει ενώπιον της Βουλής:
“Κάτω από το φως των πραγματικοτήτων και δυσκολιών των πιο πάνω πεποιθήσεων, ως μεταφραστές της αναπότρεπτης και νόμιμης επιθυμίας και βούλησης του Τ/κ λαού, ανακηρύσσουμε ενώπιον της ιστορίας και ολόκληρης της ανθρωπότητας, την ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, ως ανεξάρτητο κράτος”
Η Τουρκία υποστηρίζει πως η τουρκοκυπριακή πλευρά οδηγήθηκε στην ανακήρυξη εξαιτίας των αξιώσεων της ελληνοκυπριακής πλευράς για κυριαρχία σε ολόκληρο το νησί.
Οι πολιτικές αντιδράσεις
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Σπύρος Κυπριανού, με δήλωσή του, την ίδια ημέρα ανέφερε:
“Αυτή η ενέργεια όχι μόνο περιπλέκει περαιτέρω το κυπριακό πρόβλημα, αλλά καθιστά φανερό ότι στόχος της τουρκικής πλευράς ήταν πάντοτε η δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων και η καλλιέργεια συνθηκών με σκοπό την απόσχιση της κατεχόμενης περιοχής από την Κυπριακή Δημοκρατία.”
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών επεσήμανε ότι αυτή η ενέργεια είναι “αντίθετη προς τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Κύπρο και σε αντίφαση με τις συμφωνίες κορυφής του 1977 και 1979”.
Οι κυβερνήσεις της Κύπρου, Ελλάδας και Βρετανίας ζήτησαν από κοινού έκτακτη σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για να εξετάσει την κατάσταση.
Στους δρόμους οι Ελληνοκύπριοι
Όπως αναμενόταν, η ενέργεια έφερε μαζικές κινητοποιήσεις Ελληνοκυπρίων, οι οποίοι βγήκαν στους δρόμους και διαμαρτύρονταν για την παράνομη τουρκική ενέργεια, που διχοτομούσε το νησί. Μια εκ των κινητοποιήσεων κατέληξε στο Προεδρικό, με τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Σπύρο Κυπριανού, να δηλώνει στους χιλιάδες διαδηλωτές ότι η Κυβέρνηση έχει ήδη προβεί σε ενέργειες ώστε να αποδοθεί η δικαιοσύνη.
Οι κινητοποιήσεις μεταφέρθηκαν και στην Αθήνα, με αφορμή την 10η επέτειο για το Πολυτεχνείο.
Κράτος μη αναγνωρισμένο
Τρεις ημέρες αργότερα, μετά από διεκδίκηση της Κύπρου, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, καταδικάζει την ενέργεια ως νομικώς άκυρη, καλώντας όλα τα κράτη μέλη να μην αναγνωρίσουν το νέο “κράτος”, αφού το μόνο νόμιμο και αναγνωρισμένο κράτος είναι η Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Τουρκία από την πλευρά της, μένοντας πιστή στις προηγούμενες ενέργειες της στο νησί, ανταλλάσσει “πρέσβεις” με το ψευδοκράτος και το αναγνωρίζει παράνομα.
Το Μπαγκλαντές είχε αναγνωρίσει το ψευδοκράτος για μερικές ώρες, ωστόσο λόγω της έντονης παρέμβασης της Λευκωσίας προς την Ουάσινγκτον, η Αμερική ζήτησε από τη χώρα να ανακαλέσει την απόφασή της, όπως και έγινε.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφασίζει ότι το ψευδοκράτος δεν υπάρχει και αποτελεί υποτελή στη Τουρκία δομή.
Παρ’ όλα αυτά, ο Οργανισμός Ισλαμικών Συνδιασκέψεων, έχει αναγνωρίσει την “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου” και τη δέχθηκε ως παρατηρητή με την ονομασία “Τουρκικό Κυπριακό κράτος”.
Τα γλέντια και οι διαδηλώσεις
Κάθε χρόνο, ανήμερα της επετείου, στη μισή Κύπρο, τις ελεύθερες περιοχές γίνονται εκδηλώσεις καταδίκης, ενώ στην άλλη μισή, στις κατεχόμενες περιοχές, πραγματοποιούνται λαμπερές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή Τούρκων αξιωματούχων.
Ο τότε Υπουργός Εξωτερικών θυμάται…
Καλεσμένος στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση, στις 15 Νοεμβρίου 2017, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Ιακώβου αφηγείται τα γεγονότα.
Στις 15 Νοεμβρίου, 9:30 το πρωί, ο τότε Υπουργός απαντά το τηλέφωνο. Ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής στη Λευκωσία, τον πληροφορεί ότι κάτι περίεργο συμβαίνει στα κατεχόμενα και πως μάλλον ο Ραούφ Ντενκτάς θα ανακήρυττε το ψευδοκράτος, αφού προχώρησε και σε κλείσιμο του οδοφράγματος. Πράγμα που επιβεβαιώθηκε.
Η Λευκωσία είπε, γνώριζε για την ύπαρξη αυτού του ενδεχομένου, ωστόσο η ημερομηνία δεν μπορούσε να προβλεφθεί. Άλλωστε είπε, από το 1977-1978, ο Ραούφ Ντενκτάς αναφερόταν σε αυτό. Υπήρχε ο σχεδιασμός για το πως Λευκωσία και Αθήνα θα αντιδρούσαν, είπε ο κ. Ιακώβου, ζητήθηκαν σχετικές γνωματεύσεις και προετοιμαζόταν η ομιλία του ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας. Σε συσκέψεις που γίνονταν, ο τότε Υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Κυπριανού, έθετε ακόμα και το ενδεχόμενο στρατιωτικών φύσεως αντίποινα, το οποίο ωστόσο απορρίφθηκε. Λευκωσία και Αθήνα, τάχθηκαν υπέρ της διεκδίκησης ενός ισχυρού ψηφίσματος καταδίκης της ανακήρυξης του ψευδοκράτους από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
