Του Νικόλα Ζαννέττου
Η φράση «αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για λύση» έχει ακουστεί πολλές φορές στην ιστορία του κυπριακού προβλήματος. Τόσες πολλές, που ο κόσμος σήμερα κάθε φορά που την ξανακούει, την προσπερνά με αδιαφορία πιστεύοντας πως πρόκειται για άλλη μια απόπειρα «εκφοβισμού» των Ελληνοκυπρίων ούτως ώστε να αποδεχθούν το όποιο σχέδιο λύσης μπορεί να προκύψει από τη διαπραγματευτική διαδικασία. Πίσω από τη φράση αυτή πιστεύεται ότι υπάρχουν «ξένοι δάκτυλοι» ή και «γραφικές» προσεγγίσεις μιας μερίδας του πολιτικού προσωπικού που θέλει την «όποια λύση».
Έμπειροι διπλωμάτες, εντός και εκτός Κύπρου, προετοιμάζουν εκ νέου το έδαφος για μια ύστατη όπως λένε φορά ενόψει εξελίξεων στο κυπριακό. Σε μια περίοδο που η Τουρκία πραγματικά φαίνεται να καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες για να θάψει την ιδέα της ομοσπονδίας ως μοντέλο επίλυσης του κυπριακού, το σκηνικό συνθέτουν μια σειρά από εξελίξεις οι οποίες δεν μπορούν να αφήνουν κανένα αδιάφορο.
Τα ανησυχητικά σημάδια
Η κυπριακή ΑΟΖ παρά το γεγονός ότι απολαμβάνει της διεθνούς αναγνώρισης λόγω των διεθνών συμφωνιών της Κυπριακής Δημοκρατίας με γειτονικά κράτη, βρίσκεται τα τελευταία 2 χρόνια στο έλεος της Άγκυρας η οποία επικαλούμενη τα «δικαιώματα» των Τουρκοκυπρίων και τα δικά της συμφέροντα, συνεχίζει τις μονομερείς και παράνομες δραστηριότητες της με μηδενικό κόστος. Σε κάποια στιγμή, δεν αποκλείεται να βρει φυσικό αέριο και να πάει ένα βήμα παραπέρα. Στην αξιοποίηση του.
Το πιο πρόσφατο ανησυχητικό βήμα όμως της Τουρκίας είναι οι εξελίξεις στην περίκλειστη πόλη των Βαρωσίων. Οι πληροφορίες που φτάνουν είναι πως η Άγκυρα θα προχωρήσει ακάθεκτη στην ανάπτυξη της πόλης της Αμμοχώστου επενδύοντας χρήματα για την ανοικοδόμηση της και την μετατροπή της σε διεθνούς εμβέλειας τουριστικό θέρετρο. Τα όποια ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι όποιες καταδίκες και προτροπές της διεθνούς κοινότητας είναι ψιλά γράμματα για την Τουρκία. Επένδυση κεφαλαίου και ανοικοδόμηση της πόλης, μας θυμίζει το παράδειγμα της Μόρφου, που στην τελευταία διαπραγμάτευση για τους ίδιους λόγους δεν δινόταν πίσω στο πλαίσιο της λύσης όπως στο παρελθόν.
Μια τρίτη θεωρία που επί του παρόντος κινείται στο όριο των εκτιμήσεων, είναι πως σε περίπτωση που τα πράγματα μείνουν ως έχουν σήμερα, η Τουρκία το 2023 θα προχωρήσει σε προσάρτηση της κατεχόμενης Κύπρου μαζί με άλλα εδάφη που κατέχει με παράνομες εκστρατείες τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια να δοθεί πανηγυρικό μήνυμα ότι η χώρα επί των ημερών Ερντογάν μεγαλώνει με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση της τουρκικής Δημοκρατίας.
Χαλαρή ομοσπονδία, ίσως και πιο χαλαρή…
Τι θεωρείται όμως εφικτή λύση σήμερα που η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι προκρίνουν τα δύο κράτη και τη συνομοσπονδία; Τουλάχιστον σύμφωνα με τις πληροφορίες που φτάνουν κοντά μας, η διεθνής κοινότητα προκρίνει ένα μοντέλο χαλαρής ή και πολύ χαλαρής ομοσπονδίας. Το πόσο απέχει αυτό το μοντέλο από μια συνομοσπονδία όπως την αντιλαμβάνονται οι Τούρκοι, μένει να διαφανεί μέσα από το αποτέλεσμα. Υπάρχει η αντίληψη ότι θα πρόκειται για μια διαπραγμάτευση όπου έναντι εδάφους η ε/κ πλευρά θα παραχωρεί κάποιες εκ των εξουσιών και αρμοδιοτήτων στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Επιπλέον η έκφραση ότι η διαπραγματευτική διαδικασία θα πρέπει να αρχίσει με την αίσθηση του «κατεπείγοντος», δεν ενέχει αυτή τη φορά το στοιχείο της υπερβολής. Τουλάχιστον η ε/κ πλευρά διαβλέποντας τις εξελίξεις στα Βαρώσια, επιθυμεί να προλάβει τις εξελίξεις προτού είναι αργά. Σε διαφορετική περίπτωση, ενδεχομένως να μην απομείνει κάτι προς διαπραγμάτευση στο τραπέζι.
Θέλουμε λύση;
Άλλος ένας βραχνάς, ενδεχομένως και ο σημαντικότερος είναι τι θέλει ο κυπριακός λαός. Θα περνούσε ένα σχέδιο λύσης σε χωριστά δημοψηφίσματα με τα στοιχεία που δύναται να περιλαμβάνει έχοντας υπόψη τα σημερινά δεδομένα; Αυτό παραμένει άγνωστο, ωστόσο αυτό που είναι γνωστό είναι πως το Προεδρικό είχε συγκεκριμένες μετρήσεις κοινής γνώμης το 2017 όταν διεξαγόταν η διαπραγμάτευση στο Κραν Μοντάνα…
Η πολιτική ηγεσία οφείλει αρχίσει να μιλά με ξεκάθαρη και κατανοητή γλώσσα στην κοινωνία για το που βρισκόμαστε, που θέλουμε να πάμε, με ποιο τρόπο και γιατί, αποφεύγοντας τις άγονες και αχρείαστες αντιπαραθέσεις όπως επίσης και την παρελθοντολογία.
