Του Νικόλα Ζαννέττου – [email protected]
48 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η Κυπριακή Δημοκρατία εξακολουθεί να παραμένει το μοναδικό διαιρεμένο κράτος-μέλος της ΕΕ. Μετά την κατάληξη του τελευταίου γύρου διαπραγματεύσεων για επίλυση του προβλήματος τον Ιούλιο του 2017, οι όποιες προσπάθειες για επανέναρξη διαλόγου έπεσαν στο κενό με αποκορύφωμα την πενταμερή διάσκεψη της Γενεύης όπου η τουρκική πλευρά κατέθεσε στο τραπέζι πρόταση έξι σημείων για λύση δύο κρατών. Έκτοτε, μηδέν στο πηλίκο.
Που βρισκόμαστε σήμερα;
Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Βοηθού Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Μίροσλαβ Γέντζια, επαναβεβαιώθηκε η πρόθεση του διεθνούς οργανισμού για διορισμό Απεσταλμένου που θα αναλάβει να διερευνήσει το έδαφος για επανέναρξη συνομιλιών. Το θέμα εκκρεμεί από τον Απρίλιο του 2021 όταν η τουρκική πλευρά είχε απορρίψει αυτή την προοπτική. Στη συνέχεια κατά τη διάρκεια άλλων επαφών που ακολούθησαν, οι πλευρές διαφωνούσαν ως προς τους όρους εντολής του απεσταλμένου και κατά πόσο θα λογοδοτούσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ή τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα προσωπικά.
Πλέον η ε/κ πλευρά αναμένει πως το επόμενο διάστημα ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες θα ανακοινώσει το όνομα του εκλεκτού του. Η Λευκωσία είναι έντονα ενοχλημένη από το περιεχόμενο της τελευταίας έκθεσης Γκουτέρες για το κυπριακό ενόψει της ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αργότερα περί τα τέλη του μήνα, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο θεματοφύλακας του διεθνούς δικαίου αποφεύγει ανάμεσα σε άλλα να ονομάσει την επιδιωκόμενη λύση του κυπριακού και τηρεί σε μερικές περιπτώσεις ίσες αποστάσεις παρά το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά εμποδίζει με τη στάση της τις όποιες εξελίξεις. Σημειώνεται ότι ο Νίκος Αναστασιάδης είδε τα «γενναία» Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που κατέθεσε να απορρίπτονται από την τουρκική πλευρά ως «ξαναζεσταμένο φαγητό».
«Δύο κράτη και κυριαρχική ισότητα»
Στην άλλη πλευρά του συρματοπλέγματος, ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ λειτουργεί ως εγκάθετος της Άγκυρας εφαρμόζοντας κατά γράμμα την σκληρή γραμμή που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση Ερντογάν σε ότι αφορά το κυπριακό μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντάνα. Μιλά ακατάπαυστα για λύση δύο κρατών και θέτει ως προϋπόθεση την αναγνώριση της «κυριαρχικής ισότητας» του ψευδοκράτους προκειμένου να δώσει τη συγκατάθεση του σε ότιδήποτε θα μπορούσε να σπάσει το αδιέξοδο. Ο Τατάρ απορρίπτοντας τα ΜΟΕ της ε/κ πλευράς προώθησε δικές του προτάσεις οι οποίες όμως μέχρι στιγμής δεν μεταφέρθηκαν προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Τετελεσμένα
Μια από τις φράσεις κλισέ που πάντοτε ακούγονται στον δημόσιο διάλογο όταν συζητείται το κυπριακό, είναι ότι «ο χρόνος δεν λειτουργεί υπέρ της λύσης». Από το ναυάγιο του Κραν Μοντάνα μέχρι σήμερα, η Άγκυρα προχώρησε σε μια σειρά από τετελεσμένα, ανάμεσα σε άλλα σε ξεκάθαρη αμφισβήτηση της κυπριακής ΑΟΖ και παρεμπόδιση σε δύο περιπτώσεις της ερευνητικής δραστηριότητας της Δημοκρατίας. Το αποκορύφωμα δε ήταν το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου και η έναρξη εργασιών που οδηγούν προς τον εποικισμό της πόλης. Στις ελεύθερες περιοχές όλοι γνωρίζουν πως αν η Αμμόχωστος αφαιρεθεί από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης, τότε δεν θα υπάρχει κίνητρο για λύση. Παρά τις προσπάθειες για λήψη μέτρων εναντίον της Τουρκίας για όσα κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου διαπράττει σε βάρος της Κύπρου, η διεθνής κοινότητα και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ανταποκρίθηκαν σε βαθμό που να αποτρέπουν τη συνέχεια ανάλογων ενεργειών.
Πολιτικά κόμματα και προεδρικές εκλογές
Το πολιτικό προσωπικό στις ελεύθερες περιοχές αναλώθηκε τα τελευταία χρόνια σε συζήτηση του τι έφταιξε για το ναυάγιο το 2017. Η κυβέρνηση και ο ΔΗΣΥ δεν εντοπίζει καμιά ευθύνη στους χειρισμούς της ε/κ πλευράς, ενώ ο το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το ΑΚΕΛ, θεωρεί πως στο Κραν Μοντάνα ο Πρόεδρος «κλώτσησε» μια ευκαιρία για επίλυση του προβλήματος. Το ενδιαφέρον για το κυπριακό έχει υποβαθμιστεί σημαντικά εξαιτίας της έλλειψης προοπτικής επίλυσης, ενώ ενόψει των Προεδρικών εκλογών κανένας υποψήφιος δεν έχει καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση για άρση του αδιεξόδου η οποία να συγκεντρώνει σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας τουλάχιστον με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή.
