Του Νικόλα Ζαννέττου

Τόσο η κυπριακή κυβέρνηση όσο και οι επαγγελματίες του κλάδου θορυβήθηκαν μετά την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που στοχοποιούσε την Κύπρο για το επενδυτικό πρόγραμμα παραχώρησης διαβατηρίων. Το alphanews.live απευθύνθηκε σε επαγγελματίες του κλάδου, ζητώντας τις απόψεις τους για τα συμπεράσματα της έκθεσης, καθώς επίσης και τις εισηγήσεις τους ώστε να περιοριστούν τα επιβλαβή για την εικόνα της Κύπρου σχόλια στο μέλλον.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η απάντηση του Υπουργού Οικονομικών για τα “χρυσά διαβατήρια”

Χαράλαμπος Γ. Προύντζος – Δικηγόρος – Διευθύνων Συνέταιρος Προύντζος & Προύντζος, EY Law

O Xαράλαμπος Προύντζος κάνει μια αναδρομή από την αρχή της εφαρμογής του εν λόγω προγράμματος, σημειώνοντας ότι σε μια δύσκολη περίοδο για την κυπριακή οικονομία, όταν οι επενδυτές ήταν διστακτικοί προς την Κύπρο λόγω των όσων προηγήθηκαν το 2013, η κυβέρνηση υιοθέτησε την πολιτική αυτή ως μια “απέλπιδα” αλλά συνάμα “εύλογη προσπάθεια” για επανεκκίνηση της οικονομίας.  “Δεν πιστεύω οτι ουδείς ανέμενε οτι γύρω από αυτό θα στηνόταν μια ολόκληρη βιομηχανία που θα συμπεριλάμβανε σημαντικούς τομείς της οικονομίας. Όμως το πρόγραμμα είχε τεράστια επιτυχία και έφερε στην Κύπρο φρέσκο χρήμα πέρα από κάθε προσδοκία”.

Μετά τα μέσα του 2016, σημειώνει, κατέστη σαφές οτι το πρόγραμμα ξεκίνησε να εκφεύγει της αρχικής του στόχευσης και να εξελίσσεται σε βιομηχανία την οποία συνοδεύουν σημαντικοί και πολυδιάστατοι κίνδυνοι:

• Υπερβολική προσήλωση σε πολυτελή και άλλα ακίνητα με κίνδυνο στρέβλωσης της σχετικής αγοράς
• Ελλιπείς έλεγχοι της πηγής των εσόδων των επενδυτών
• Ελλιπείς έλεγχοι του υποβάθρου, των πεποιθήσεων (π.χ. ακραίες ισλαμιστικές ή φιλοτρομοκρατικές πεποιθήσεις) και της εμπορικής φήμης των επενδυτών
• Γεωπολιτικές εξαρτήσεις και άλλοι κίνδυνοι από την γεωγραφική προέλευση των επενδυτών

Σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Προύντζο, προκειμένου να αποκατασταθεί η ισορροπία και η καλή φήμη του προγράμματος είναι αναγκαίο να γίνουν τα ακόλουθα:

• Εξονυχιστικός έλεγχος της πηγής εισοδημάτων και της εμπορικής φήμης των αιτητών και αυστηρότερος έλεγχος επ’ αυτών και επι των μελών της οικογένειας που πολιτογραφούνται ως μέρη της κυρίως αίτησης
• Αξιολόγηση της πολιτικής έκθεσης και τυχόν διασύνδεσης των αιτητών με τρομοκρατικές ή άλλες πεποιθήσεις ή κατά πόσον αυτοί δυνατόν να συνιστούν κίνδυνο για την ασφάλεια και την υπόληψη της Δημοκρατίας
• Στενότερη συνεργασία με την ΕΕ καθότι οι πολιτογραφηθέντες δεν αποκτούν μόνο την κυπριακή υπηκοότητα αλλά και την ιδιότητα του πολίτη της ΕΕ με ότι αυτό συνπάγεται
• Μείωση μέσω επιβολής αναλογικού ποσοστού στις επενδύσεις σε ακίνητα (όπως είχε γίνει και με τις καταθέσεις και επιβολή κάποιας μορφής δεσμού με την χώρα πέραν από την ιδιοκτησία οικίας
• Δημιουργία κινήτρων για επενδύσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας όπως η δημιουργία ταμείου υποδομών, οι νεοφυείς ή ερευνητικές επιχειρήσεις ή σε άλλους τομείς όπως συστήνεται από το δημοσιονομικό συμβούλιο
• Κίνητρα για δημιουργία και διαχείριση επενδυτικών ταμείων για ποσά πέραν του 0,5δις ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία διεξάγονται οι επενδύσεις  
• Μείωση του αριθμού υπηκοοτήτων που παραχωρούνται κατ’ έτος στις 200 – 300 το χρόνο ή σε ποσοστό επι του εκάστοτε πληθυσμού
• Απαγόρευση ενασχόλησης πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων ή συγκεκριμένων αξιωματούχων στη Δημοκρατία με επιχειρήσεις σχετιζόμενες με το πρόγραμμα πολιτογράφησης
• Διαδικασία τακτής επανεξέτασης της πορείας του προγράμματος και των επιτρεπόμενων επενδύσεων

Κώστας Μαρκίδης – “Η έκθεση δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα

Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Διεθνών Φορολογικών Υπηρεσιών KPMG

Ο Κώστας Μαρκίδης εκ μέρους της KPMG σχολιάζοντας την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρει στο AlphaNews.live ότι η εικόνα που παρουσιάζεται σε σχέση με την Κύπρο δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Συγκρίνοντας το κυπριακό πρόγραμμα παροχής υπηκοότητας, με αυτά της Μάλτας και της Βουλγαρίας που επίσης εκτέθηκαν στην ίδια έκθεση, αναφέρει ότι η Κύπρος απαιτεί το μεγαλύτερο ποσό επένδυσης (€2-€2,5 εκατομμύρια) σε αντίθεση με την Μάλτα (€800,000) και την Βουλγαρία (€1.000.000)”. Τονίζει και προσθέτει μια σειρά από άλλες παραμέτρους που διαφοροποιούν το επενδυτικό πρόγραμμα της Κύπρου:

• Oι υποψήφιοι επενδυτές περνούν από ενδελεχείς και διαδοχικούς ελέγχους προτού οι αιτήσεις τους σταλούν για έγκριση στο Υπουργικό συμβούλιο.
• Ο επενδυτής πρέπει να προσκομίσει πιστοποιητικό λευκού ποινικού μητρώου όχι μόνο από τη χώρα της συνήθους διαμονής του αλλά και από τη χώρα καταγωγής (εάν διαφέρει) και το οποίο να έχει εκδοθεί εντός τριών μηνών.
• Η υποβολή της αίτησης για πολιτογράφηση πρέπει να συνοδεύεται από έκθεση αποτελεσμάτων δέουσας επιμέλειας (Due Diligence report) από διεθνώς αποδεκτές ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (π.χ. World Check, LexisNexis Diligence, Regulatory DataCorp Inc) οι οποίες να τονίσουμε, χρησιμοποιούνται ευρέως από διεθνείς οργανισμούς και τράπεζες παγκοσμίως για σκοπούς ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Επιπλέον οι κυπριακές αρχές διενεργούν ενδελεχείς ελέγχους μέσα από βάσεις δεδομένων της  EUROPOL και INTERPOL.
• Οι Κυπριακές τράπεζες εφαρμόζουν αυστηρότατους ελέγχους στα εμβάσματα που λαμβάνονται αναφορικά με το πρόγραμμα από το εξωτερικό, με βάση τις τελευταίες ευρωπαϊκές οδηγίες ούτως ώστε να εξακριβώνεται πέραν πάσης αμφιβολίας η πηγή των εισοδημάτων του υποψήφιου επενδυτή.  
• Κανένας επενδυτής ο οποίος έλαβε μέχρι σήμερα την υπηκοότητα δεν βρέθηκε εμπλεκόμενος σε οποιαδήποτε περιστατικά τρομοκρατίας ή ξεπλύματος βρώμικου χρήματος εντός ή εκτός ΕΕ. 

Καταλήγοντας, θυμίζω ότι το πρόσφατο πλαφόν που θεσπίστηκε στο όριο εγκρίσεων αιτήσεων, (700 αιτήσεις ανα έτος), καθιστά τον αριθμό διαβατηρίων που παραχωρεί η Κυπριακή Δημοκρατία βάση του Επενδυτικού της προγράμματος αμελητέο (περίπου 0,3%) σε σύγκριση με τις εκατοντάδες χιλιάδες των διαβατηρίων που παραχωρεί η Ευρωπαϊκή Ένωση σε ετήσια βάση.  

Ιωσήφ Φράγκος – Διευθύνων Συνέταιρος στην δικηγορική εταιρεία Ι. Φράγκος και Συνεργάτες ΔΕΠΕ

Ο Ιωσήφ Φράγκος υποστηρίζει ότι το θέμα δεν είναι αμιγώς νομικού χαρακτήρα αλλά πρωτίστως άπτεται της εθνικής κυριαρχίας κράτους-μέλους. Ως εκ τούτου η Κομισιόν, όπως εξηγεί, μπορεί να προβαίνει σε παρατηρήσεις και να ασκεί πιέσεις, όμως αδυνατεί να επέμβει άμεσα στο εθνικό πλαίσιο. Θίγει παράλληλα την ανάγκη το κράτος να πραγματοποιεί έλεγχους και στους επαγγελματίες του κλάδου. Προβαίνει στις πιο κάτω εισηγήσεις:

• Η Κύπρος έμπρακτα να πείσει ότι ενεργεί εντός ενός αυστηρού πλαισίου αξιολόγησης (screening) των αιτητών πολιτογράφησης ιδιαίτερα όσον αφορά το βιογραφικό και την προέλευση του πλούτου του αιτητή (source of funds). Προς αυτή την κατεύθυνση το κράτος μας μπορεί, και πρέπει, να συμβλήθει με κάποιο εξειδικευμένο επί του θέματος οίκο του εξωτερικού, πράξη που δύναται να αυξήσει το κύρος και την αξιοπιστία της διαδικασίας.
• Να εξαρτήσει σε μεγαλύτερο βαθμό την πολιτογράφηση με τους φυσικούς δεσμούς του επενδυτή με την Κύπρο. Το υφιστάμενο πλαίσιο προϋποθέτει μια χαλαρή σχέση παρουσίας στην Κύπρο προ της υποβολής της αίτησης και κρίνω ότι αργά η γρήγορα αυτό θα αναγκαστούμε να το αλλάξουμε. Ας πάρουμε εμείς την πρωτοβουλία.
• Να εξηγηθεί σε πολιτικό επίπεδο και χωρίς τυμπανοκρουσίες προς τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ η ανάγκη διατήρησης του εν λόγω σχεδίου για την Κύπρο, επικαλούμενοι τα γεγονότα του 2013 που οδήγσαν στην κατάρρευση της οικονομίας μας.  
• Οι εμπλεκόμενοι φορείς  (δικηγόροι, τράπεζες, επιχειρηματιες ανάπτυξης γης, κρατικοί φορείς) να προστατεύσουν το κανονιστικό πλαίσιο γιατί οποιαδήποτε κρούσματα παραβίασης του πλαισίου θα έχουν καταστροφικές συνέπειες. Για αυτό θα πρέπει το κράτος να αρχίσει τη διενέργεια ελέγχων και στους επαγγελματίες καθορίζοντας αποτρεπτικές ποινές για τους παραβάτες. Επιβάλλεται επίσης και η τροποποίηση του ισχύοντα κώδικα πρακτικής ώστε το πλαίσιο ελέγχου να καταστεί αυστηρότερο, ως προς την συγκεκριμενοποίηση και αποσαφήνιση των υποχρεώσεων ενός έκαστου των εμπλεκομένων στη διαδικασία και των κυρώσεων. 

 

Eλένη Δράκου – Διευθύντρια Επιχειρηματικής Ανάπτυξης Δικηγορικό Γραφείο Μιχαήλ Κυπριανού

Εκ μέρους του δικηγορικού γραφείου Μιχαήλ Κυπριανού, η Ελένη Δράκου περιγράφει ότι το επενδυτικό πρόγραμμα είναι αρκετά αυστηρό και με τις τροποποιήσεις που έγιναν στην πορεία, έχει εξοπλιστεί με όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή του ξεπλύματος χρήματος από παράνομες πηγές εσόδων καθώς επίσης και όποιεσδήποτε μορφές οικονομικού εγκλήματος. 

“Παρόλα αυτά, η δημιουργία ενός κοινού μητρώου μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρέχουν επενδυτικά ή άλλα προγράμματα αναφορικά με την απόκτηση άδειας παραμονής και πολιτογράφησης, θα δημιουργούσε τις συνθήκες για περαιτέρω διαφάνεια και συνοχή μεταξύ των χωρών. Σε ένα τέτοιο μητρώο θα μπορούν να καταχωρούνται αιτήσεις οι οποίες έχουν απορριφθεί από κάποια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα καθώς και να κοινοποιούνται οι λόγοι απόρριψης, ούτως ώστε αυτά τα στοιχεία να γνωστοποιούνται και να αξιολογούνται κατά την εξέταση μιας νέας αίτησης”, εισηγείται.