Του Δρ Ανδρέα Προκοπίου–Πρώην Ανώτερος Ερευνητής στον τομέα των Έξυπνων Δικτύων, στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και ερευνητής στην Électricité de France R&D στη Γαλλία
Το 2024, μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, η απώλεια πράσινης ενέργειας λόγω περικοπών (curtailment) έφτασε τις 145 GWh, ποσότητα που αντιστοιχεί στις ετήσιες ανάγκες περίπου 16.000 νοικοκυριών. Αυτή η χαμένη ενέργεια αντικαταστάθηκε από παραγωγή με συμβατικά καύσιμα, οδηγώντας σε επιπλέον εκπομπές περίπου 100.000 τόνων CO₂ και εκτιμώμενο επιπλέον κόστος 7 εκατομμυρίων ευρώ σε δικαιώματα ρύπων. Το κόστος αυτό επιβαρύνει άμεσα τους καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, καταδεικνύοντας την αδυναμία του συστήματος να απορροφήσει την πράσινη ενέργεια.
Χαμένη Ενέργεια, Χαμένες Ευκαιρίες: Πώς το Σύστημα Φρενάρει την Πράσινη Μετάβαση
Η κύρια αιτία των περικοπών είναι οι συμβατικές μονάδες παραγωγής, οι οποίες είναι “must-run”, δηλαδή πρέπει να παραμένουν σε λειτουργία στο ελάχιστο σταθερό φορτίο (MSG) για την ευστάθεια του δικτύου, επειδή στερούνται ευελιξίας και δεν μπορούν να προσαρμοστούν γρήγορα στις αλλαγές ζήτησης. Έτσι, όταν η ζήτηση είναι χαμηλή και η παραγωγή από ΑΠΕ είναι υψηλή, οι μονάδες αυτές καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης, με αποτέλεσμα η περίσσεια πράσινης ενέργειας να περικόπτεται.
Για παράδειγμα, αν η ζήτηση είναι στα 600 MW και οι συμβατικές μονάδες πρέπει να παράγουν τουλάχιστον 350 MW, τότε μόνο 250 MW από ΑΠΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ενώ η υπόλοιπη πράσινη ενέργεια χάνεται. Αυτή η απώλεια δεν αποτελεί απλώς χαμένη ευκαιρία, αλλά και επιπλέον κόστος που πληρώνουμε όλοι.
Από τις 5 στις 145 GWh: Η Εκτόξευση των Περικοπών σε Μόλις Δύο Χρόνια
Το 2022, οι περικοπές ανανεώσιμης ενέργειας ήταν μόλις 5 GWh (3,3% της παραγωγής από ΑΠΕ). Το 2023 αυξήθηκαν σε 60 GWh (13,4%), ενώ το 2024, μέχρι τον Οκτώβριο, έφτασαν τις 145 GWh (26,5%). Η απότομη αυτή αύξηση φανερώνει τη σοβαρή αδυναμία του συστήματος να απορροφήσει την πράσινη ενέργεια, σπαταλώντας πόρους που θα μπορούσαν να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων.
7 Εκατομμύρια Ευρώ στην Πυρά: Το Κόστος των Χαμένων GWh
Για το 2024, μέχρι σήμερα, η αντικατάσταση της χαμένης πράσινης ενέργειας από συμβατική παραγωγή οδήγησε σε περίπου 100.000 τόνους CO₂ με εκτιμώμενο επιπλέον κόστος 7 εκατομμυρίων ευρώ [1]. Το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπών CO₂ αυξάνεται διαρκώς, με το 2022 και το 2023 να ξεπερνούν συνολικά τα 500 εκατομμύρια ευρώ. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2024, το κόστος των δικαιωμάτων εκτιμάται στα 200 εκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να ξεπεράσει τα 250 εκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Αυτό το κόστος, το οποίο αναμένεται να αυξάνεται κάθε χρόνο, επιβαρύνει άμεσα όλους τους καταναλωτές και καθυστερεί την επίτευξη των κλιματικών μας στόχων σύμφωνα με τη δέσμευσή μας στην ΕΕ.
Υπογραμμίζεται ότι χωρίς τη συμβολή των ΑΠΕ, το κόστος για δικαιώματα εκπομπών θα ήταν σημαντικά υψηλότερο. Για παράδειγμα, πέρυσι η χώρα θα είχε πληρώσει επιπλέον 65 εκατομμύρια ευρώ σε δικαιώματα CO₂, αν δεν υπήρχε η παραγωγή από ΑΠΕ. Αυτό μεταφράζεται σε μια εξοικονόμηση τουλάχιστον 1,3 σεντ ανά kWh, μειώνοντας άμεσα το συνολικό κόστος ηλεκτρισμού. Αυτή η σημαντική εξοικονόμηση αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο των ΑΠΕ στη μείωση του κόστους για όλους τους καταναλωτές και την υποστήριξη της οικονομίας στο σύνολό της.
Οι Λογαριασμοί Ρεύματος “Φουσκώνουν”: Ποιοι Πληρώνουν το Κόστος;
Τα 7 επιπλέον εκατομμύρια ευρώ για τα δικαιώματα εκπομπών λόγω των περικοπών αντιστοιχούν στο ετήσιο κόστος ηλεκτρισμού για 2.800 νοικοκυριά (με κατανάλωση 9.000 kWh και τιμή 0,30 €/kWh). Αυτή η επιβάρυνση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν η πράσινη ενέργεια μπορούσε να απορροφηθεί πλήρως. Με την αναμενόμενη περαιτέρω αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπών CO₂, οι καταναλωτές θα επωμιστούν ακόμη μεγαλύτερο κόστος στο μέλλον.
Μπαταρίες, Ευέλικτες Μονάδες και Φυσικό Αέριο: Τρεις Λύσεις για το Μέλλον
Για να αποφύγουμε τις περικοπές και να μειώσουμε το κόστος, χρειάζονται οι εξής λύσεις:
- Ευέλικτες Μονάδες Παραγωγής: Επενδύσεις σε μονάδες φυσικού αερίου που προσφέρουν ευελιξία και χαμηλότερες εκπομπές CO₂.
- Αποθήκευση Ενέργειας: Χρήση τεχνολογιών αποθήκευσης, όπως οι μπαταρίες, για να απορροφάται η περίσσεια παραγωγής από ΑΠΕ και να μειώνονται οι περικοπές.
- Ένταξη του Φυσικού Αερίου: Η χρήση φυσικού αερίου ως καύσιμο στο ενεργειακό μείγμα μπορεί να μειώσει τις εκπομπές και συνεπώς το κόστος.
Η αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ είναι ένα σημαντικό βήμα για τη μείωση των εκπομπών και την επίτευξη των κλιματικών μας στόχων, αλλά το ηλεκτρικό μας σύστημα πρέπει να είναι έτοιμο να την απορροφήσει. Οι περικοπές και οι αυξημένες εκπομπές αποτελούν εμπόδια σε αυτήν την πορεία. Με την αναμενόμενη αύξηση του κόστους των δικαιωμάτων εκπομπών CO₂, η ανάγκη για άμεσες επενδύσεις σε ευέλικτες υποδομές είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Οι απόψεις που εκφράζονται είναι αποκλειστικά του συγγραφέα.
