Πραγματικό κίνδυνο για μια νέα οικονομική ύφεση τους επόμενους μήνες διακρίνουν οι οικονομολόγοι ανά το παγκόσμιο. Οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού σε συνάρτηση με αυτές της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, βάζουν δύσκολα στα νοικοκυριά που παρακολουθούν καθημερινά αλλεπάλληλες αυξήσεις σε υπηρεσίες και είδη πρώτης ανάγκης. Παράλληλα το κόστος δανεισμού αυξάνεται λόγω της αύξησης των επιτοκίων, γεγονός που ενδεχομένως να δημιουργήσει και ζητήματα βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους διαφόρων χωρών της Ευρώπης. Φιλοξενούμενοι στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση, οι Οικονομολόγοι Σωφρόνης Κληρίδης και Χάρης Πολυκάρπου επιχείρησαν να σκιαγραφήσουν το οικονομικό περιβάλλον.
Ο κ. Κληρίδης, ανέφερε πως τα πράγματα είναι ρευστά και αβέβαια, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι όποιες μεταβολές δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από οικονομικούς παράγοντες, αλλά και από γεωπολιτικές εξελίξεις όπως για παράδειγμα το μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, τόνισε, ο ίδιος επιλέγει να είναι φειδωλός ως προς τις προβλέψεις.
«Συνήθως ο πληθωρισμός εμφανίζεται τις πιο πολλές φορές σε περιόδους υπερθέρμανσης της οικονομίας και εκεί η λύση είναι ξεκάθαρο μέσω της αύξησης των επιτοκίων ώστε να κατέβουν οι ρυθμοί και να πέσει ο πληθωρισμός. Εδώ τώρα έχουμε ένα πρόβλημα που είναι σχετικά λιγότερο συχνό, η τελευταία φορά που το είχαμε ήταν την δεκαετία του ’70 όταν είχαμε τις αυξήσεις του πετρελαίου όπως και σήμερα. Δηλαδή έχουμε πληθωρισμό, όμως δεν έχουμε υπερθέρμανση της οικονομίας, αντίθετα η οικονομία είναι σε μια στασιμότητα ίσως και ύφεση. Για να συγκρατήσεις τον πληθωρισμό, αν αυξήσεις τα επιτόκια υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργήσεις ύφεση. Οπότε είναι μια πολύ λεπτή ισορροπία και με τον πόλεμο που είναι σε εξέλιξη και τις επιπτώσεις του, υπάρχει ένας πραγματικός κίνδυνος να μπούμε σε ύφεση το 2023. Μέχρι στιγμής οι προβλέψεις είναι προς το θετικό πρόσημο ανάπτυξης, αλλά ο κίνδυνος είναι εδώ. Άρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να βρει μια λεπτή ισορροπία, να ανεβάσει μεν τα επιτόκια με κάποιο ρυθμό ώστε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό χωρίς να προκαλέσει ύφεση που θα έχει επακόλουθα όσο αφορά και την ανεργία και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που μας καίει ιδιαίτερα εδώ στην Κύπρο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Σε ότι αφορά το θέμα του δημοσίου χρέους, ο κ. Κληρίδης ανέφερε ότι με την αύξηση των επιτοκίων, σε χώρες όπως η Ιταλία, ενδεχομένως και η Κύπρος, αρχίζει να εγείρεται και ζήτημα βιωσιμότητας του χρέους.
Ο κ. Πολυκάρπου από την πλευρά του εκτίμησε πως τα επίπεδα του πληθωρισμού στην Κύπρο θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα εφόσον από την κρίση έχει επηρεαστεί η εφοδιαστική αλυσίδα και ότι σχετίζεται με τον τομέα της ενέργειας. Εκτίμησε ακόμη ότι η αύξηση των επιτοκίων θα επηρεάσει τις αναπτυξιακές δαπάνες του κράτους, κάτι το οποίο πιθανός να επιδεινώσει τα εισοδήματα που τα νοικοκυριά έχουν από το κράτος.
Έθιξε επίσης το ζήτημα της πολιτικής σταθερότητας κρατών-μελών της ΕΕ, κάτι που όπως είπε θα επηρεάσει σημαντικά και τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε συλλογικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαία η πορεία όπως είπε των ιταλικών ομολόγων, η οποία όπως είπε ήδη είδαμε να εξαναγκάζει την κυβέρνηση να εφαρμόσει αυστηρότερη δημοσιονομική πολιτική.
Ποιοι επηρεάζονται
Όπως είναι αναμενόμενο, ο πληθωρισμός πλήττει κυρίως τα ευάλωτα οικονομικά στρώματα της κοινωνίας, τα οποία βλέπουν μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων τους να πηγαίνει στο κόστος που έχουν βασικά αγαθά όπως η ενέργεια, το ηλεκτρικό ρεύμα και τα τρόφιμα. Παράλληλα η αύξηση των επιτοκίων ανεβάζει τις μηνιαίες δόσεις στα δάνεια που διατηρούν.
Ο κ. Κληρίδης επισήμανε την ανάγκη τα νοικοκυριά το επόμενο διάστημα να συμμαζευτούν στη βάση των δεδομένων τους και να ενεργήσουν προληπτικά. Θα πρέπει είπε να περιοριστούν οι αχρείαστες δαπάνες και μετακινήσεις και οι πολίτες να χρησιμοποιούν ένα αυτοκίνητο εκεί και όπου είναι δυνατόν. Το κράτος, πρόσθεσε, θα πρέπει να εφαρμόσει πολιτικές στήριξης των ασθενέστερων οικονομικών στρωμάτων.
Τονίζοντας πως η ατομική ευθύνη είναι μεν σημαντική, ο κ. Πολυκάρπου από την πλευρά του είπε πως το πρώτιστο είναι η συνολική αντίδραση. Για παράδειγμα είπε η συζήτηση που γίνεται για τον κατώτατο μισθό είναι απόλυτα συνυφασμένη με το θέμα των εισοδημάτων των εργαζομένων και των νοικοκυριών, όπως επίσης και το θέμα της ΑΤΑ.
