Του Νικόλα Ζαννέττου
Στην τελική ευθεία εισέρχονται οι διεργασίες για την άτυπη πενταμερή για το κυπριακό που θα πραγματοποιηθεί περί τα τέλη Φεβρουαρίου στο Green Tree του Λονγκ Άϊλαντ της Νέας Υόρκης. Ο διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς Ανδρέας Μαυρογιάννης μίλησε για ένα φιλόδοξο στόχο, αλλά παράλληλα και για ένα παράθυρο ευκαιρίας. Οι όποιες ελπίδες φαίνονται να εστιάζονται στην εκτίμηση ότι η Τουρκία για μια σειρά από λόγους που θα παραθέσουμε, φαίνεται να αναζητεί λύσεις σε ζητήματα.
Ιδανικά η ε/κ πλευρά θα ήθελε η άτυπη πενταμερής να οδηγήσει στην επανέναρξη διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα με στόχο την κατάληξη σε μια στρατηγική συμφωνία. Δηλαδή να απομένουν κάποιες λεπτομέρειες οι οποίες θα κλείσουν τους αμέσως επόμενους μήνες. Ωστόσο οι θέσεις της Άγκυρας για αλλαγή τη βάση, η αμφισβήτηση των συγκλίσεων και οι υπαναχωρήσεις όπως παρατηρήθηκαν από δημόσια εκφρασθείσες θέσεις, θέτουν το όλο εγχείρημα εν αμφιβόλω. Συνεπώς το μεγάλο στοίχημα είναι διατήρηση του κυπριακού στις ράγες της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και η εξεύρεση λύσεων στα ζητήματα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Πάντως το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει καταστήσει σαφές πως δεν μπορεί να συζητηθεί οτιδήποτε άλλο πέραν της ΔΔΟ.
Η στροφή της Τουρκίας και η καχυποψία των Ευρωπαίων
Η Λευκωσία αναμένει ενημέρωση από τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος στο πλαίσιο του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών που είναι σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες, θα έχει συνάντηση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Η πληροφόρηση που δέχεται η Λευκωσία μετά και τις επαφές που είχε ο Τσαβούσογλου στις Βρυξέλλες, είναι πως η Τουρκία εμφανίζεται ελαστική για να εξεύρει λύσεις που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή της πορεία. Ελπίζουν πως η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας και η άτυπη πενταμερής για το κυπριακό, θα αποτυπώσουν την θετικότερη προσέγγιση της Άγκυρας. Σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο, μένει να διαφανεί. Θα πρέπει να σημειωθεί πως τόσο η Λευκωσία όσο και οι Βρυξέλλες, βλέπουν με καχυποψία τη στροφή των Τούρκων, αναμένοντας απτά δείγματα.
Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους των Βρυξελλών η Άγκυρα έχει αποδεχθεί την συμμετοχή της ΕΕ υπό το καθεστώς του παρατηρητή στην άτυπη πενταμερή για το κυπριακό. Επιπλέον οι Ευρωπαίοι αντιλαμβανόμενοι τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της Τουρκίας σήμερα, τους κατέστησαν σαφές ότι εάν δεν επανέλθουν με νέες προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, κάνουν πίσω από τις εκτός πλαισίου αξιώσεις τους στο κυπριακό, τότε το ενδεχόμενο επιβολής νέων κυρώσεων που θα έπλητταν κυρίως την εικόνα της Τουρκίας, θα απομακρυνθεί.
Οι λόγοι της στροφής των Τούρκων
Το τελευταίο διάστημα η Τουρκία αισθάνεται «μοναξιά» στη διεθνή σκηνή. Γνωρίζει ότι η περίοδος χάριτος που είχε από την αμερικανική ηγεσία φτάνει στο τέλος της και επιδιώκει να ικανοποιήσει με τη στάση της την Κυβέρνηση Μπάιντεν.
Παράλληλα η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας, των χωρών του κόλπου ευρύτερα αλλά και η εξομάλυνση ανάμεσα στο Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, δημιουργεί δυσμενή δεδομένα για την Άγκυρα. Επιθυμεί συνεπώς να βρει ερείσματα μέσω της ευρωπαϊκής οδού και θέλει διακαώς να ενεργοποιήσει εκ νέου την ευρωπαϊκή της προοπτική.
Τα πράγματα παραμένουν επί του παρόντος ρευστά. Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει με σιγουριά πως θα συμπεριφερθεί η Τουρκία στον διάλογο που ανοίγει για τα ελληνοτουρκικά και το κυπριακό. Η Λευκωσία όμως νιώθει την πίεση που δημιούργησε η Άγκυρα με τις κινήσεις της στην ΑΟΖ και τα Βαρώσια και ελπίζει ότι οι εξελίξεις θα είναι τέτοιες που θα φρενάρουν την επιθετική σε βάρος της προοπτική.
