Το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα, TERRASAFE, φέρνει κοντά έντεκα ευρωπαϊκές και μια βορειοαφρικανική χώρα για αντιμετώπιση της κρίσιμης απειλής της ερημοποίησης στις αγροτικές περιοχές της Βόρειας Αφρικής και της Νότιας Ευρώπης, με την Κύπρο να συμμετέχει στο πρόγραμμα, ως μια από τις περιοχές που πλήττονται σημαντικά.
Ερημοποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία η γη και τα εδάφη χάνουν την παραγωγική τους ικανότητα που επιτρέπει τη φυτική παραγωγή ή την ανάπτυξη φυσικής βλάστηση, ως αποτέλεσμα μη βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης της γης και της κλιματικής αλλαγής.
Το φιλόδοξο πενταετές ερευνητικό πρόγραμμα, στο οποίο από πλευράς Κύπρου συμμετέχουν το Ινστιτούτο Κύπρου (ΙΚυ), η ΜΚΟ ΑΚΤΗ Κέντρο Μελετών και Έρευνας, και η εταιρεία Ερευνητών – Συμβούλων Isotech Ltd, θα δώσει συγκεκριμένες, εφαρμόσιμες, οικονομικά και περιβαλλοντικά αποτελεσματικές λύσεις με σκοπό την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις αγροτικές περιοχές που επηρεάζονται από την ερημοποίηση. Βασικά στοιχεία αυτού του προγράμματος αποτελούν οι καινοτόμες τεχνολογίες συγκράτησης νερού/υγρασίας στο έδαφος, αύξησης του ενεργού άνθρακα, θρεπτικών και πολύτιμων ιχνοστοιχείων εδάφους, και ενίσχυσης εδαφών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και δράσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης. Οι προτεινόμενες λύσεις μπορούν δυνητικά να συμβάλουν στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής στην ΕΕ.
To TERRASAFE θα δράσει πιλοτικά σε πέντε αγροτικές περιοχές που αντιπροσωπεύουν τους τέσσερις κύριους τύπους ερημοποίησης: σε αγροτικές περιοχές της Κύπρου και της Τυνησίας που αντιμετωπίζουν υποβάθμιση του εδάφους, σε δύο περιοχές στην Ιταλία όπου η μείωση πληθυσμού και εγκατάλειψη γης οδηγεί στην υποβάθμιση της, σε μια ξηρή περιοχή στην Ισπανία που πλήττεται από λειψυδρία, και στην Ρουμανία σε μια δασική περιοχή που παρουσιάζει σημαντική μείωση της βλάστησης.
Το δίκτυο συνεργασίας στην Κύπρο θα δραστηριοποιηθεί σε αγροτικές περιοχές του Συμπλέγματος Διαμερισμάτων Μόρφου, όπου με την άμεση συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων, των αγροτών και των αρμόδιων αρχών της Κύπρου, θα αξιολογήσει και θα υιοθετήσει βιώσιμες λύσεις σε προβλήματα που απειλούν την περιοχή, όπως η μείωση της οργανικής ύλης του εδάφους και η αντιμετώπιση της ρύπανσης των υπόγειων υδάτων.
Η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Ινστιτούτου Κύπρου, Δρ. Adriana Bruggeman, εξήγησε ότι η αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος θα βελτιώσει την ικανότητα της γης να συγκρατεί νερό και θρεπτικά συστατικά, υποστηρίζοντας τη παραγωγή γεωργικών προϊόντων και την ανάπτυξη φυσικής βλάστησης. Η αποθήκευση οργανικού άνθρακα στα εδάφη θα μειώσει επίσης τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και θα μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ο Δρ. Μιχάλης Λοϊζίδης, Χημικός Μηχανικός/ Μηχανικός Περιβάλλοντος, Διευθυντής Isotech Ltd σχολίασε ότι η συνεργασία ακαδημαϊκών με επιστήμονες πεδίου και εταιρίες παροχής καινοτόμων λύσεων, καθώς και η συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην πρακτική εφαρμογή λύσεων προσαρμοσμένων στις συγκεκριμένες ανάγκες και προκλήσεις της κάθε περιοχής.
Λύσεις που είναι βασισμένες στη φύση για την αύξηση της οργανικής ύλης στο έδαφος (Nature-based solutions) και τεχνολογικές καινοτομίες για την προώθηση της γεωργίας ακριβείας, ανέφερε χαρακτηριστικά.
To TERRASAFE συντονίζεται από τον Δρ. Jacob Keizer του Πανεπιστημίου του Aveiro στην Πορτογαλία. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Horizon Europe Framework Programme.
